09:25
Nguyễn Dân Trí
Đất là tài nguyên quan trọng, là tư liệu sản xuất đặc biệt, không thể thiếu được trong sự tồn tại của loài người. Nguồn tài nguyên này đang được khai thác tối đa để phục vụ cho cuộc sống của hàng tỷ dân trên trái đất. Trong điều kiện của nước ta, dân số đông mà diện tích đất đặc biệt là đất canh tác rất có hạn, thì việc tìm hiểu rõ về thực chất và sự biến đổi của tài nguyên đất trong quá trình khai thác, sử dụng càng cần phải lưu ý sao cho sử dụng đất hợp lý, bảo vệ đất và môi trường cho sản xuất lâu dài.
Trong những năm qua, các nhà khoa học của Viện Thổ nhưỡng Nông hóa đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ canh tác phát triển nông nghiệp trên các vùng đất của tổ quốc. Một trong những hoạt động có kết quả là đã xây dựng được Trung tâm Thông tin Tư liệu Đất Việt Nam tại Viện ở Hà Nội. Đây là một thành công đáng kể của các nhà khoa học Viện Thổ nhưỡng Nông hóa, xuất phát từ ý tưởng xây dựng Trung tâm vào những năm 80, đã thực hiện được trong thời gian gần đây.
Trung tâm Thông tin Tư liệu Đất Việt Nam là nơi lưu giữ, trao đổi thông tin chất lượng đất trên toàn quốc không những phục vụ cho sản xuất nông lâm nghiệp, mà còn làm cơ sở cho việc quy hoạch sử dụng đất, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phục vụ công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn, góp phần vào công tác đào tạo, phát triển khoa học trong lĩnh vực thông tin tư liệu về đất.
Trong các năm 1983 và 1989, Viện Thổ nhưỡng Nông hóa đã cử cán bộ dự các lớp tập huấn tại Trung tâm Thông tin và Tư liệu đất Quốc tế (ISRIC) tại Hà Lan về công nghệ mới trong việc thu thập, xử lý, bảo quản, trưng bày và lưu giữ các tiêu bản đất nguyên khối (Soil Monoliths). Bộ sưu tập tiêu bản đất này được áp dụng công nghệ tiên tiến nhất hiện nay của quốc tế.
Trong 9 năm qua (từ 1992 đến 2000) được sự quan tâm giúp đỡ của các cấp, các ngành có liên quan; Với tinh thần trách nhiệm cao, đầy nhiệt tình của cán bộ Khoa học Viện Thổ nhưỡng Nông hoá, Trung tâm thông tin tư liệu đất Việt Nam đã được hoàn thiện từng bước, từng giai đoạn.
Đến nay, Trung tâm thông tin tư liệu đất Việt Nam đã trưng bày 63 tiêu bản đất của 13 nhóm với 31 loại đất chính theo bảng phân loại đất Việt Nam năm 1976 (hệ thống chú dẫn Bản đồ đất Việt Nam, tỷ lệ 1:1.000.000). Các tiêu bản đất được xử lý, dán, gia công và trưng bày theo tiêu chuẩn Quốc tế, có độ bền cao phù hợp với điều kiện khí hậu nóng và ẩm của Việt Nam.
Hệ thống thông tin tư liệu gồm có:
+ Các nhãn trưng bày kèm theo tiêu bản đất, ảnh cảnh quan, vị trí phẫu diện đất trên bản đồ, bảng đánh giá đất và đất đai.
+ Thông tin cơ bản của phẫu diện đất: Bản tả phẫu diện đất; những tính chất lý, hoá học cơ bản; số liệu khí tượng và các tư liệu có liên quan. Các thông tin tư liệu được in bằng tiếng Việt và tiếng Anh đựng trong hộp thông tin của từng phẫu điện và được lưu giữ trong hệ thống máy vi tính.
+ Hệ thống các bản đồ chuyên đề về đất của toàn quốc, của các vùng sinh thái và các tài liệu thuyết minh kèm theo. Các bản đồ: Khí tượng nông nghiệp, địa chất, hành chính Quốc gia... Các bản đồ được treo trong tủ bảo quản rất tiện lợi.
+ Tủ trưng bày các mẫu đá cơ bản, là mẫu chất hình thành nhóm đất đồi núi.
+ Hệ thống hướng dẫn, chỉ dẫn: Các bảng biểu, sơ đồ, ký hiệu chỉ dẫn...
Có thể nói Trung tâm thông tin tư liệu đất Việt Nam là tài sản vô cùng quí báu, rất đáng trân trọng cần được bảo quản lưu giữ và được thu thập bổ sung đầy đủ các loại đất chi tiết của cả nước nhằm góp phần nhất định cho phát triển khoa học chuyên ngành cũng như sự nghiệp hiện đại hoá nông nghiệp, xây dựng một nền nông nghiệp bền vững có hiệu quả.
