Tài nguyên đất đang bị đe dọa

Đó là nhận định của các nhà khoa học tại hội thảo “Quản lý tổng hợp Tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường vì sự phát triển bền vững của đất nước” do trường Đại học nông nghiệp Hà Nội tổ chức ngày 1/10 tại Hà Nội.

Theo các nhà khoa học, tài nguyên đất của Việt Nam rất hạn chế. Trong gần 33 triệu ha đất chỉ có khoảng 10 triệu ha là đất được bồi tụ từ các con sông hình thành nên những vùng đồng bằng màu mỡ và hiện loại đất này đã bị khai thác tới hạn. Diện tích còn lại (hơn 22 triệu) là địa hình đất cao, dốc không có nhiều giá trị sử dụng.


Tập quán canh tác không phù hợp làm cho tình trạng xói mòn đất diễn ra nghiêm trọng. (Ảnh Minh Cường)

TS Trần Đức Toàn, Viện thổ nhưỡng nông hóa (Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam) cho biết, trong số diện tích đất cao đó chỉ có 4,5 triệu ha là có thể sản xuất nông nghiệp do có độ dốc dưới 15 độ; 3 triệu ha có thể kết hợp sản xuất nông- lâm nghiệp do có độ dốc từ 15-25 độ và có tới 13,5 triệu ha đất dễ biến động khi có sự thay đổi về điều kiện sinh thái không thể sản xuất, có độ dốc trên 25 độ.

Ở những địa hình đất cao, dốc, tình trạng xói mòn đất diễn ra phổ biến và trầm trọng. Theo tính toán, lượng đất xói mòn ở nước ta dao động từ 1- 9 tấn/ha kéo theo sự suy giảm lượng dinh dưỡng trong đất mất theo như lượng OM là 138kg/ha; N là 8kg/ha; P2O5 là 6kg/ha và K2O là 8kg/ha.Điều này cũng có nghĩa là làm giảm đáng kể năng suất cây trồng.

Nguyên nhân gây xói mòn đất bao gồm nhiều yếu tố tác động như địa hình, khí hậu, tập quán canh tác chưa phù hợp…. “Nếu không có biện pháp để quản lý hiệu quả tài nguyên đất; thay đổi phương thức canh tác phù hợp; giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu thì tình trạng mất đất do xói mòn ở Việt Nam sẽ còn tiếp tục diễn ra mà hậu quả trước mắt là sự suy thoái đất ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động sản xuất của người dân, giảm tính ổn định của các hệ thống canh tác, ảnh hưởng đến thu nhập của người dân và đe dọa an ninh lương thực ở cấp hộ gia đình”. TS Toàn nhận định.

Mỗi năm bình quân trên thế giới có 7,5 tỷ tấn đất mất đi do xói mòn. Ở các nước châu Á, châu Phi và châu Mỹ la tinh lượng đất xói mòn trung bình lên tới 30-40tấn/ha.

Minh Cường